Witamina B12 utrzyma nasz układ pokarmowy, nerwowy i krwionośny w dobrej kondycji. Jej niedobór nie jest rzadkim problemem, jednak można go uniknąć dzięki odpowiedniej suplementacji i diecie bogatej w produkty pochodzenia zwierzęcego.
Witamina B12 – co to jest?
Witamina B12 pełni bardzo ważną rolę w organizmie człowieka, a jej odpowiedni poziom jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania. Ma największą strukturę ze wszystkich witamin, a jej druga nazwa – kobalamina – pochodzi od zawartości kobaltu. Jest to witamina, którą można wytworzyć tylko przy udziale mikroorganizmów. Ponieważ organizm ludzki nie jest w stanie sam jej wytworzyć, musi być dostarczana z pożywieniem. B12 występuje w różnych formach i zmienia się w całym organizmie. W zależności od wybranej postaci witamina ta ma różną budowę i trwałość. W jakich pokarmach możemy znaleźć duże ilości witaminy B12? Będą to głównie produkty pochodzenia zwierzęcego, w niewielkiej ilości także w przetworach z kiszonych warzyw (ze względu na zawartość kwasu mlekowego). Najbogatszym źródłem kobalaminy są narządy wewnętrzne, takie jak wątroba. Po drugie, należy wymienić ryby i jajka, ale także cielęcinę i wołowinę. Niewielkie ilości tej witaminy znajdują się w mleku, produktach mlecznych, kiełbasie, wieprzowinie i drobiu.
Witamina B12 – co robi w organizmie?
Witamina B12 pełni kilka funkcji. Bierze czynny udział w tworzeniu kwasów nukleinowych i krwinek czerwonych, odpowiada za liczne reakcje metaboliczne, buduje osłonkę mielinową włókien nerwowych oraz aktywnie wspiera syntezę ważnych neuroprzekaźników, takich jak serotonina czy dopamina. Witamina B12 jest również potrzebna do aktywnej postaci kwasu foliowego, który odgrywa ważną rolę u kobiet w ciąży i planujących ciążę.
Nadmiar i niedobór witaminy B12 – charakterystyczne objawy
Niedobór kobalaminy jest bardzo częstym schorzeniem. Z kolei nadmierna jej ilość w organizmie człowieka jest rzadkim schorzeniem. Dlaczego? Wynika to z właściwości tej witaminy, jest rozpuszczalna w wodzie, dzięki czemu możemy ją wydalać wraz z potem i moczem. Dlatego przedawkowanie jest prawie niemożliwe. Jednak w rzadkich przypadkach może wystąpić alergia na kobalaminę. Następnie pojawiają się objawy, takie jak krwawienia z nosa, inne rodzaje reakcji alergicznych i wstrząs anafilaktyczny.
Niedobór witaminy B12 wpływa na różne układy i powoduje różne objawy:
- Objawy psychiczne – są związane z niewłaściwym działaniem neuroprzekaźników. Najczęstsze są zaburzenia nastroju, takie jak wahania nastroju, mania lub depresja
- Objawy skórne – niedobór witaminy B12 może prowadzić do zmian w kolorze skóry lub leukoplakii,
- Typowe są również objawy ze strony układu pokarmowego – zmniejszenie apetytu i utrata masy ciała, zaburzenia smaku i nudności, obrzęk i zaczerwienienie języka. Występują również zaparcia lub biegunka
- Objawy ze strony układu nerwowego – mogą wystąpić zaburzenia ze strony układu czuciowego, węchowego, słuchowego, ruchowego oraz zawroty głowy, np. przy nagłym wstaniu z łóżka. Niedobory mogą również powodować drętwienie i paraliż, problemy z oddawaniem moczu lub trudności w oddawaniu moczu,
- Objawy ze strony układu krążenia – typowa jest tu anemia megaloblastyczna, z dusznościami, bladością i zawrotami głowy, przyspieszonym biciem serca lub osłabieniem i trudnościami z koncentracją.
Warto również podkreślić, że działanie i interakcje kobalaminy są na tyle złożone, że jej niedobór dotyka znacznie szerzej niż wymienione wyżej podstawowe objawy. Wpływa również na układ odpornościowy, może chronić przed chorobami zakaźnymi, pomagać w utrzymaniu prawidłowego poziomu homocysteiny czy pozwalać na wykorzystanie kwasu foliowego.
Jaką formę witaminy B12 najlepiej wybrać?
Opłaca się dostarczać organizmowi witaminy B12 w porze posiłków, ale nie zawsze mamy taką możliwość (np. na wegańskim czy wegańskim cieście). Często zapotrzebowanie będzie większe niż ilość kobalaminy, którą możemy naturalnie dostarczyć – wówczas konieczne będzie wprowadzenie odpowiednich suplementów. Ważną troską jest wspieranie prawidłowego wchłaniania tej witaminy, aby mogła ona efektywniej funkcjonować.
Przyjmuj z wapniem lub kwasem foliowym, aby pomóc wchłonąć kobalaminę. Inne związki pozytywnie wpływające na działanie witaminy B12 to: biotyna czy witamina B6. Warto więc zaopatrzyć się w tabletki B-complex, które zawierają najpowszechniejszą postać witaminy B12 wraz ze wspomnianą B6 i biotyną, które mogą radykalnie poprawić proces wchłaniania.